Wielkanoc czy Pamiątka — ??

[ARchiv@L]

Wielkanoc czy Pamiątka — co powinno się obchodzić?

DNIA 7 kwietnia, kiedy świt rozjaśni horyzont, miliony ludzi powitają najważniejsze dla nich święto w roku — Wielkanoc. Słowem tym określa się dzień upamiętniający zmartwychwstanie Jezusa — Wielką Niedzielę.

Nieco wcześniej, pewnego wieczora w tym samym tygodniu, miliony innych ludzi spotkają się, by obchodzić Pamiątkę śmierci Chrystusa, zwaną też Wieczerzą Pańską. Uroczystość tę ustanowił osobiście Jezus w ostatnią noc przed śmiercią. Polecił wtedy swym naśladowcom: „Czyńcie to na moją pamiątkę” (Łukasza 22:19).

Co powinno się obchodzić?

Pochodzenie świąt Wielkanocy

W wielu krajach anglojęzycznych Wielkanoc nazywana jest „Easter”. Książka Medieval Holidays and Festivals (Średniowieczne święta i uroczystości) informuje, że „nazwa tego święta wywodzi się od Eostre, pogańskiej bogini jutrzenki i wiosny”.  Kim była ta bogini? W dziele The American Book of Days (Amerykańska księga świąt) podano: „Jak głosi legenda, Eostre otworzyła bramy Walhalli, by wpuścić tam Baldura, zwanego też Białym Bogiem, co nawiązywało do jego czystości, albo Bogiem Słońca, gdyż z jego czoła biła jasność rozświetlająca świat”. Dalej czytamy: „Nie ma cienia wątpliwości, że pierwotny Kościół przejął stare pogańskie rytuały i nadał im chrześcijańską treść. Ponieważ podczas święta Eostre czczono odradzanie się życia na wiosnę, więc po prostu nakazał świętować w tym czasie zmartwychwstanie Jezusa, którego ewangelię głosił”.

Tłumaczy to, skąd w niektórych krajach wzięły się pewne symbole wielkanocne, takie jak pisanki, królik czy gorące bułeczki z krzyżem. O przygotowywaniu bułeczek „z przyrumienioną skórką, na której widnieje (...) krzyż”, w książce Easter and Its Customs (Wielkanoc i towarzyszące jej obyczaje) czytamy: „Krzyż był symbolem pogańskim na długo przed wydarzeniami pierwszego Wielkiego Piątku, które nadały mu wiekopomne znaczenie, i już w czasach przedchrześcijańskich niekiedy znakowano nim chleb i ciasta”.

Pismo Święte nigdzie nie wspomina o takich zwyczajach, nie ma też żadnego dowodu, by hołdowali im pierwsi uczniowie Jezusa. Przeciwnie, apostoł Piotr nawołuje: „Rozwińcie gorące pragnienie nie sfałszowanego mleka mającego związek ze słowem, abyście dzięki niemu rośli ku wybawieniu” (1 Piotra 2:2). Dlaczego więc kościoły chrześcijaństwa przyswoiły sobie wyraźnie pogańskie symbole i wprowadziły je do swych wierzeń i praktyk?

Książka Curiosities of Popular Customs (Osobliwości zwyczajów ludowych) odpowiada: „Polityka Kościoła pierwotnego zawsze polegała na tym, by pogańskim obrzędom, których nie dało się wykorzenić, nadać symbolikę chrześcijańską. W wypadku Wielkanocy zamiana ta była wyjątkowo łatwa. Radość towarzysząca wschodowi słońca i odradzaniu się natury z zimowej martwoty przemieniła się w radość ze wschodzącego Słońca sprawiedliwości — Chrystusa wstającego z grobu. Wielkanoc połączono też z niektórymi świętami pogańskimi obchodzonymi dotąd około pierwszego maja”. Zamiast trzymać się z dala od pogańskich zwyczajów ludowych i rytuałów magicznych, przywódcy religijni tolerowali je, nadając im „symbolikę chrześcijańską”.

„Ale czy jest w tym coś złego?” — zapytasz. Niektórzy uważają, że nie. „Kiedy taka religia jak chrześcijaństwo dociera do ludzi z innych kręgów kulturowych, przejmuje i ‚chrystianizuje’ niektóre zwyczaje ludowe wywodzące się z dawniejszych wierzeń” — oznajmił kapelan Kościoła episkopalnego Alan W. Watts w książce Easter—Its Story and Meaning (Wielkanoc — dzieje i znaczenie). „Wybiera i wprowadza do liturgii obrzędy ludowe zdające się odzwierciedlać te same ponadczasowe wartości, których naucza Kościół”. Wielu uważa, że skoro ich kościół sankcjonuje owe uroczystości i uznaje za święte, to i oni mogą je zaaprobować. Ale pomija się ważne kwestie: Jak na te zwyczaje zapatruje się Bóg? Czy udzielił nam w tej sprawie jakichś wskazówek?

Poznanie Bożego punktu widzenia

„Dla Kościoła chrześcijańskiego Wielkanoc, czyli uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego, jest największym świętem” — napisała Christina Hole w książce Easter and Its Customs. Inni pisarze podzielają ten pogląd. „Żaden uroczysty dzień ani żadne święto w kalendarzu chrześcijańskim nie dorównuje doniosłością Wielkanocy” — zauważa Robert J. Myers w książce Celebrations (Uroczystości). W związku z tym nasuwa się jednak parę pytań: Jeżeli obchodzenie Wielkanocy jest tak ważne, to dlaczego w Biblii  nie ma wyraźnego nakazu, by tak czynić? Czy istnieją jakieś doniesienia, że pierwsi naśladowcy Jezusa obchodzili to święto?

Biblia nie pomija milczeniem, które uroczystości należy świętować, a których unikać. Starożytny Izrael otrzymał od Boga ściśle określone wskazówki na ten temat, a jak zauważono wcześniej, chrześcijanom również niedwuznacznie polecono obchodzić Pamiątkę śmierci Jezusa (1 Koryntian 11:23-26; Kolosan 2:16, 17). W jednym z pierwszych wydań dzieła The Encyclopædia Britannica powiedziano: „Ani w Nowym Testamencie, ani w pismach Ojców apostolskich nie ma żadnej wzmianki o świętowaniu Wielkanocy. Pogląd, że jakiś okres miałby być szczególnie święty, był obcy pierwszym chrześcijanom. (...) Ani Pan, ani jego apostołowie nie nakazali obchodzenia tego czy jakiegoś innego święta”.

Niektórzy uważają, iż radość i szczęście towarzyszące świętom wystarczająco uzasadniają ich obchodzenie. Niemniej możemy się czegoś nauczyć z postępku Izraelitów, którzy przejęli od Egipcjan pewien zwyczaj religijny i nazwali go „uroczystością ku czci Jahwe”. Przy tej okazji ‛usiedli, aby jeść i pić’, a potem „wstali, żeby się bawić”. Ale takim zachowaniem bardzo rozgniewali Jehowę Boga i ściągnęli na siebie surową karę (Wyjścia [2 Mojżeszowa] 32:1-10, 25-28, 35, BT).

Słowo Boże wyraża się jasno. „Światło” prawdziwych nauk nie może mieć nic wspólnego z „ciemnością” świata podległego Szatanowi; nie może też być „zgody” między Chrystusem a kultem pogańskim. Dlatego nakazano nam: „‚„Wyjdźcie spośród nich i się oddzielcie”, mówi Jehowa, „i przestańcie dotykać tego, co nieczyste”’; ‚„a ja was przyjmę”’” (2 Koryntian 6:14-18).

 

 

 

---

STRAŻNICA 1996